Яке аз хусусиятҳои асосии миллати тоҷик доштани ҳисси мустақилӣ ва озодихоҳӣ буда,  дар тамоми давраи мавҷудияти худ барои ҳифзи он ҷоннисориҳои зиёд намудааст.  Бинобар ин дар тӯли таърихи гузаштаи хеш миллати тоҷик борҳо ба ҳамлаҳои бераҳмонаи душманони худ муворҷеҳ  шудааст. Ниёгони пурифтихори мо намегузоштанд, ки  миллати тоҷик тобеъ ва дастнигари миллатҳои дигар бошад.

Дар замони  муосир доштани истиқлолияти сиёсӣ яке аз рукнҳои асосӣ дониста мешавад, дар ғайри он ҳеҷ миллате бақои худро ҳифз кардан наметавонад. Бинобар ин, барои ҳар як фард дарки моҳияти  истиқлолияти сиёсӣ амри ногузир мебошад. Ба ин нукта  Пешвои миллат - Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон,  муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар суханрониҳои худ борҳо ишора кардаанд. Ҳар як сокини кишвар бояд ба қадри истиқлолият бирасад ва онро чун «гавҳараки чашм» ҳифз  намоянд.

Тавре аз саҳифаҳои  таърихи ибтидои  солҳои 90 – уми асри гузашта маълум аст, «табаддулот»-и нокоми 19-21 августи соли 1991 дар Маскав, ташкили Кумитаи давлатии вазъи фавқулодда (КДВФ - ГКЧП) ба раванди фурӯпошии Иттиҳоди Шӯравӣ суръат бахшид. Аз ин истифода карда, 15  кишвари  Иттиҳоди  Шӯравӣ  барои  ба  даст овардани  Истиқлолият  талош   намуданд.  Ҷумҳурии  Тоҷикистон низ  ба чунин  амал даст зад.

Дар зери таъсири бозсозӣ муборизаи ҷунбишу созмонҳои миллӣ-демократии Тоҷикистон барои истиқлолияти кишвар оғоз ёфт. Гирдиҳамоиҳои оммавӣ дар Душанбе ва баъзе шаҳрҳои ҷумҳурӣ баргузор мешуданд ва иштирокчиёни онҳо эълон намудани истиқлолияти Ҷумҳурии Тоҷикистонро талаб мекарданд.

Дар натиҷа, 9 сентябри соли 1991 Иҷлосияи ғайринавбатии Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, даъвати дувоздаҳум «Изҳорот дар бораи Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Точикистон» -ро  қабул  кард. Рӯзи 9 сентябр тибқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи рӯзҳои ид», ҳамчун «Рӯзи Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» ба иди расмии давлатӣ табдил ёфта ва ҳар сол ҷашн гирифта мешавад. Кишварҳои мухталифи ҷаҳон тадриҷан Тоҷикистонро ҳамчун давлати мустақил эътироф намуданд. Конститутсияи нави соли 1994  қабулгардида бунёди кишвари демократӣ, ҳуқуқбунёд ва дунявиро  дар кишвар  эълон намуд.

Вале, бадхоҳони миллат кишвари тоза соҳиби истиқлол гардидаро дар  солҳои  1992 – 1997 ба  ҷанги шаҳрвандии бародаркушӣ  кашиданд. Аммо фарзандони ба ору номуси миллат зери роҳбарии фарзанди фарзонаи миллат Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон  хатари фурӯпршии кишвар ва нест шудани миллатро ҳис намуда, ба ин  ҷанг  хотима  бахшиданд ва миллати тоҷик  дубора  ба ризоияти миллӣ ва ваҳдати саросарӣ ноил гардид.

Хатари нобудшавии давлати тоҷикон пешгирӣ карда шуд. Дар ин бора Пешвои  муаззами  миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон чунин гуфта буданд: «Истиқлолият барои мо яке аз муқаддастарин арзишҳои миллӣ ба ҳисоб меравад, зеро ин дастоварди бузург натиҷаи талошу муборизаҳои фарзандони бонангу номуси тоҷик ба хотири амалӣ намудани ормони чандин асраи халқамон, яъне эҳёи давлатдории миллии тоҷикон мебошад». Имрӯз давлат ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои тақвияти ризоияти миллӣ ва таъмини Ваҳдати миллӣ чораҳои муассир  андешида мешаванд.

Ҷумҳурии Тоҷикистон имрӯз аз ҷониби  зиёда аз 190 кишвари ҷаҳон ҳамчун  давлати  мустақили  соҳибистиқлол расман шинохта  шудааст. Тасдиқи рамзҳои давлатӣ, пули миллӣ, бунёди муассисаҳои фарҳангию тиҷоратӣ, сохтмонҳои азими кишвар боварии мардумро ба ояндаи дурахшон зиёд гардонид ва имрӯз ҳар як тоҷик аз он ифтихор мекунад, ки соҳиби ватани озод ва давлати мустақил аст. Ин барои ҳама  халқҳо  муяссар намешавад. Масалан  курдҳоро гирем. Имрӯз  шумораи онҳо  беш  аз  50 миллионро  дар  тамоми  ҷаҳон  ташкил  медиҳанд. Бо вуҷуди  ин онҳо  соҳиби давлати  мустақил нестанд. Аз ин лиҳоз, соҳиби давлати соҳибистиқлол будани тоҷикон  музаффарияти азим аст.

 Хушбахтии мардуми тоҷик дар ин аст, ки дар ҳама ҳолат сабру таҳаммулро пеша карда, боре ҳам  ба хоки  кишвари дигаре чашми тамаъ боз накардааст. Ин худ рамзи ҳимматбаландӣ ва бофарҳангии мардуми шарифи тоҷик аст. Халқи  тоҷик бори дигар собит сохт, ки тоҷикон миллати воҳид ва соҳибтамаддуну таҳаммулпеша мебошанд. Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон соҳиби давлат будан ва доштани истиқлолиятро барои тоҷикон «рӯйдоди воқеан сарнавиштсоз» дониста, чунин қайд кардаанд: «Халқи тоҷик тақдири имрӯзу фардои давлат ва сарзамини худро дар ихтиёр дорад, аз саодати бузурге бархурдор аст. Ғояи истиқлолият ҳамчун яке аз рукнҳои бунёдии озодии инсон дар тамоми давру замонҳо ҷузъи таркибии андеша ва ҳувияти миллии мо будааст». Мо дар арафаи 34-юмин солгарди ҷашни Истиқлолият қарор дорем, бинобар ин тамоми мардуми шарифи Тоҷикистон ва ҳамватанонро бо ин иди фархунда самимона табрик гуфта, ба ҳар як сокини Ватани маҳбубамон  бахту  саодати  поянда орзу дорам.

Хоҷаев Ҳикматулло Ҳимматович

Ходими калони илмии МД “Пажуҳишгоҳи меҳнат

муҳоҷират ва шуғли аҳолӣ”